Heldendag: De Vrouwelijke Helden

20 januari 2019
Wanneer we helden bespreken, komen vaak koningen, mannelijke verzetsstrijders, professoren of voetballers in gedachten. Vrouwelijke helden zijn minder bekend, als niet onzichtbaar. Terwijl de Kaapverdische vrouw de spil van het gezin (en samenleving) is.  In het kader van het zichtbaar maken van de Kaapverdische vrouw in de geschiedenis, heb ik vandaag 5 korte biografieën van vrouwen die samen met Amilcar Cabral vochten voor de Kaapverdische onafhankelijkheid. In totaal waren zij met 57 (Kaapverdische) vrouwen sterk aanwezig in het bevorderen van de vrijheid van het volk!

De ondergenoemde vrouwelijke Kaapverdische militanten waren actief en publiekelijk betrokken bij de PAIGC. Hun betrokkenheid begon, afhankelijk van de persoon, vanaf midden jaren ‘50 tot de onafhankelijkheid van Cabo Verde in 1975. De vrouwen waren over het algemeen hoog opgeleid en hadden sterke banden met de Kaapverdische diaspora, met name met de diaspora in naburige Afrikaanse landen. Sommigen werden geboren in deze landen, terwijl anderen naar deze landen verhuisden op het moment dat zij zich bij de onafhankelijkheidsbeweging aansloten.

Amélia Araújo

Amélia Araújo werd in 1934 geboren in Luanda, Senegal. Haar moeder was Angolese en haar vader een Kaapverdisch soldaat van het eiland São Vicente. Araújo vertelde dat zij betrokken raakte bij de nationalistische beweging, nadat haar verloofde, José Eduardo de Figuiredo Araújo, zich bezig ging houden met verschillende politieke activiteiten. 

In 1962 sloot zij zich aan bij de PAIGC. Daar werkte zij eerste werkte voor de Escola-Piloto. In 1967 werd Araújo producent en presentator van de Vrijheidsradio, Rádio Libertação. De uitzendingen waren te horen in Guinee-Bissau en enkele eilanden van Cabo Verde. Met de radio probeerde Araújo een zo groot mogelijk publiek te bereiken en te informeren over de beweging en de situatie gedurende de strijd.

Maria Dulce de Oliveira Almada Duarte

Maria Dulce de Oliveira Almada Duarte (Dulce) werd in 1933 geboren op het eiland São Nicolau als dochter van twee leraren in het basisonderwijs. Na het voltooien van de middelbare school in São Vicente, werd Oliveira Almada Duarte in 1951 toegelaten tot de Universiteit van Coimbra in Portugal. Daar ontmoette zij andere Afrikaanse studenten in het studentenhuis dat speciaal voor hen was die van ‘het Rijk’ kwamen.

In 1958 keerde Oliveira Almada Duarte terug naar Cabo Verde waar zij les ging geven aan de liçeu in Mindelo. Kort na haar terugkeer kreeg zij een relatie met Abílio Monteiro Duarte, een activist van de onafhankelijkheidsbeweging. Haar relatie speelde een grote rol in haar keuze om actief lid te worden van de PAIGC.

Van 1960 tot en met 1971 werkte zij als enige vrouwelijke redacteur samen met Amílcar Cabral, Luís Cabral en Vasco Cabral aan het tijdschrift Libertação. Daarnaast gaf Oliveira Almada Duarte vanaf 1967 les aan de Escola-Piloto, de voorbereidende school voor PAIGC activisten. In 1973 verhuisde zij tot slot naar Ziguinchor, Senegal om les te geven aan een soortgelijke school, genaamd Teranga.

Maria da Luz Boal

Maria da Luz Boal, beter bekend als Lilica, werd in 1934 geboren in Tarrafal, Santiago als dochter van succesvolle kooplieden. Haar interesse om de onafhankelijkheidsbeweging bij te staan, ontstond door haar ervaringen in haar geboortedorp. Gedurende de gehele periode van Portugese dictatuur stond daar een concentratiekamp voor politieke gevangenen.

Na de afronding van haar basis- en middelbaar onderwijs vertrok da Luz Boal naar Portugal om haar studie te vervolgen. Daar trouwde zij met Manuel Boal, MPLA strijder uit Angola, waarmee zij later terugkeerde naar Afrika. Terwijl haar man streed in Congo, bleef da Luz Boal in Dakar om als verpleegster de gewonden soldaten van de onafhankelijkheidsstrijd te behandelen. Haar belangrijkste taak kwam later toen zij directrice en ontwikkelaar werd van de Escola-Piloto.

Maria da Luz Boal nam ook een leiderschapsrol op in de Vrouwenorganisatie van de PAIGC, de UDEMU, en was een van de drie Kaapverdische vrouwen die deel uitmaakten van het Centraal Comité van de partij.


Lucette Andrade Cabral

Geboren in 1940 in Dakar, was Lucette Andrade Cabral de dochter van Kaapverdische migranten van het eiland Santiago. Andrade Cabral zat op een privéschool totdat zij werd aangenomen op de West French Africa University in Dakar. Al sinds de middelbare school nam Andrade Cabral deel aan antikoloniale protesten voor de onafhankelijk van Senegal.

In 1958 trouwde zij met Luís Cabral, de halfbroer van Amílcar, waarna ze verhuisde naar Guinee-Bissau. Ondanks het feit dat haar man een van de oprichters was van de PAIGC, raakte Andrade Cabral pas betrokken bij de partij nadat zij terugvluchtten naar Senegal wegens een politieke achtervolging van haar man.

Andrade Cabral werd oprichter en directeur van de vrouwenorganisatie van de partij, UDEMU, en bereidde jonge militanten voor op hun studie in het buitenland. Ze vertegenwoordigde de PAIGC op verschillende internationale conferenties en was een van de oprichters van de Pan-African Women’s Organization.

In 1966 verhuisde Andrade Cabral en haar gezin naar Ziguinchor, Senegal. Daar diende zij als één van de drie aanspreekpunten voor de milities in het Front North, als politieke commissaris, als eindverantwoordelijke voor de bewapening van de militanten en maakte zij deel uit van het Centraal Comité van de partij.

Paula Fortes (1944-2011)

Paula Fortes werd geboren in 1944 op São Vicente. Op 13-jarige leeftijd werd Fortes wees. Drie jaar later besloot zij zich toe te voegen bij de nationalistische beweging tegen de Portugezen. Na het afronden van haar opleiding tot verpleegkundige, raakte zij actief betrokken bij de onafhankelijkheidsoorlog door als verpleegster in de loopgraven en ziekenhuizen van de PAIGC de vrijheidsstrijders bij te staan in de verzorging.

Na de onafhankelijkheid, speelde Fortes een belangrijke rol in de organisatie van de gezondheidszorg in Cabo Verde. Daarnaast was ze een van de oprichters van de Organização das Mulheres de Cabo Verde – een organisatie ter bevordering van de rechten van de Kaapverdische vrouw en gendergelijkheid.

Share by: