#1 De Bezetting: Santo Antão
dec 01, 2018
Kort na São Nicolau, kwam Santo Antão in het vizier van de bezetters. Ten minste.. als we de volksverhalen moeten geloven. Er zijn geen harde bewijzen, maar volgens de verhalen werd het eiland op 17 januari 1462 gevonden: op de dag van de heilige Santo Antão do Deserto. Het was vroeger gebruikelijk onder christelijke vaarders om 'ontdekkingen' te benoemen naar de heilige op de religieuze kalender. We gaan er dus vanuit dat de datum klopt. Het jaartal laten we verder ter discussie.
1589
De eerste documenten die aantonen dat er mensen verbleven op het eiland dateren uit 1589. Er werd toen een predikshuis opgericht. Tot die tijd was het eiland waarschijnlijk nog niet voldoende bevolkt om mee te nemen in documenten naar het Rijk. Het kan ook zijn dat de Europese trek naar het eiland tot die tijd niet groot genoeg was. Het eiland werd in de eerste periode bevolkt door tot slaaf gemaakte Afrikanen (die direct van de Afrikaanse kust kwamen), mulatten van de reeds bevolkte eilanden (voornamelijk Santiago en Fogo) en Europeanen.
Net als de andere eilanden werd Santo Antão geregeerd door middel van het kapiteinschap-model. In 1759 werd het eiland opnieuw overgedragen aan het Rijk, nadat verschillende wisselingen hadden plaatsgevonden. Wist je dat het eiland een tijd was verkocht aan de Engelsen door een van de begunstigden? Dom João de Mascarenhas, de zoon van de vierde graaf van Santa Cruz, vond dat wel een goed idee. Er wordt daarentegen gezegd dat de Engelsen al verdreven waren nog voordat zij voet op het eiland konden zetten. En zo kon het eiland in bezit blijven van de Portugese kroon.
Volksopstanden
In het laatste kwart van de negentiende eeuw verslechterde het klimaat, net als op de andere eilanden van de archipel, wat leidde tot sociale instabiliteit. In tegenstelling tot de eilanden São Nicolau en Fogo
waar de bewoners migreerden naar andere eilanden, ontstonden op Santo Antão volksopstanden tegen het Rijk. De vertegenwoordiger van het Rijk op het eiland, Francisco Lima de Melo, kreeg het volk niet onder controle. De opstand liep uit op een gevecht tussen het Rijk en het volk onder leiding van José Barranco. Er vielen velen gewonden en één dode, maar het volk won en de vertegenwoordigers van het Rijk werden gevangen genomen.
Behalve de erbarmelijke omstandigheden waarin het volk leefde, was de bevolking van Santo Antão ook ontevreden over de manier waarop zij werden uitgesloten binnen de archipel. Het eiland was toen al het eiland dat bekend stond om de landbouw, maar werd uitgesloten van de 'hogere' functies en verantwoordelijkheden van het Rijk. Door het winnen van de opstand dwong het volk de koning daar verandering in te brengen. De vertegenwoordiger van de koning kreeg kort na de opstand het bevel om een 'bekwame' inwoner te benoemen tot opzichter van Santo Antão. De rust keerde terug op het eiland, maar dit zou het begin van zijn van een groot aantal opvolgende opstanden over de ontevredenheid op het Santo Antão.